نام گیاه : عدس
نام انگلیسی : Lentil
نام علمی : Lens culinaris medic
خواص گیاه عدس
عدس مانند دیگر اعضای خانوادهی حبوبات سرشار از فیبر میباشد.
عدس حاوی آنتیاکسیدانهایی است که بیشتر متعلق به خانوادهی فلاوونوئیدها میباشند. این آنتیاکسیدانها به ویژه در پوشش بیرونی عدس قرار دارند
عدس منبع فوقالعادهی فسفر، منگنز و مس محسوب میشود.
منیزیم موجود در عدس برای رشد بافت استخوانها و ساخت پروتئین، پیشگیری از گرفتگی عضلات، سلامت دندانها و عملکرد سیستم ایمنی بدن لازم است. عدس منبع فوقالعادهی فولات میباشد .
علاوه بر خواصی که گفته شد عدس منبع خوب پتاسیم نیز میباشد. عدس سرشار از ویتامین B1 و B2 میباشد. در عدس ویتامین B3 نیز وجود دارد که به تولید انرژی از گلوسیدها و چربیهای مصرف شده کمک میکند. عدس منبع طبیعی ویتامین B6 نیز میباشد.
عدس از نظر طب قدیم ایران معتدل و خشک است و مانند دیگر گیاهان پوست و دانه آن دارای اثرات متضاد یکدیگر می باشد . یعنی پوست عدس گرم و خود عدس قابض است . به عبارت دیگر پوست آن ملین و مغز آن ضد اسهال می باشد .
مضرات گیاه عدس
عدس با تمام مزایایی که دارد نباید زیاد مصرف شود و در خوردن آن اسراف گردد زیرا اولا دیر هضم است و تولید نفخ می کند ثانیا قابض است و جریان خون را در رگها آهسته می کند . البته می توان برای جلوگیری از این عوارض عدس را با روغن کنجد و یا روغن بادام و با سرکه خورد . ضمنا عدس بعلت داشتن میکروپروتئین برای افرادیکه ناراحتی کلیه زیانبخش است .
مشخصات گیاه عدس
عدس گیاهی است که مصرف آن به قبل از میلاد بر می گردد.
اکثر تیپ های گیاه ارتفاعی بین ۲۵ تا ۴۰ سانتی متر دارند در شرایط محیطی مطلوب، عدس سریع رشد کرده و چرخه زندگی خود را طی ۳ الی ۴ ماه کامل می کند.ولی در شرایط نامطلوب این مدت یکی الی دو ماه بیشتر خواهد شد گیاه دارای یک ریشه اصلی و تعدادی ریشه های فیبری جانبی می باشد. ساقه گیاه نازک، چهارگوش و در زوایا دارای نوارهای برجسته است بطور کلی ساقه آن علفی و ضعیف است با پپیشرفت رشد گیاه بخش پائینی ساقه چوبی می شود. ارتفاع گیاه نیز بشدت تحت تأثیر محیط است.
برگهای عدس مرکب، متقابل و دارای یک تا هشت جفت برگچه هستند، دمبرگها کوتاه بوده و طول اتصال برگچه ها بین یک تا چهار و نیم سانتی متر متغیر است. برگچه ها متقابل یا متناوب هستید وطولشان بین ۷ تا ۲۵ میلی متر و عرضشان ۲ تا ۷ میلیمتر می باشند.
عدس دو نوع است :
۱)عدس رسمی که دانه آن گرد و نسبتا درشت است و رنگ آن سبز مایل به زرد است .
۲)عدس ریز یا عدس قرمز که دانه های آن ریز و به رنگ قرمز می باشد .
تولید مثل گیاه عدس
عدس به حرارت و سرمای زیاد حساس بوده لذا در عرض های جغرافیایی بالای کشورهای آب و هوا معتدل مثل ایران و ترکیه آنرا در بهار می کارند .
بذرهای، عدس در محدوده وسیعی از حرارت چه در نور و چه در تاریکی قادر به جوانه زنی هستند البته دمای مطلوب بسته به ژنوتیپ، سن و اندازه بذر فرق می کند. بذرهای کوچکتر که در مقایسه با بذرهای بزرگ نسبت به سطح به حجم بیشتری دارند در دمای کم ( ۱۵ درجه سانتی گراد) جوانه می زنند. گیاهچه های جوان عدس قادر به تحمل سرمای سخت هستند اما در صورت ادامه سرما یا تکرار آن یا همراهی با بادهای خشک امکان دارد از بین بروند. شبهای سرد جذب آب را کاهش می دهند.