نام گیاه : روناس
نام انگلیسی : Madder
نام علمی : Rubia Tinctorum
خواص گیاه روناس
ریشه روناس حاوی گلیکوزیدهایی به نام اسید روبرتیک، آلیزارین، پورپورین، روبیارین، مواد پکتیکی، رزین و کلسیم است.
روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است
مضرات گیاه روناس
برای کودکان زیر۱۲ سال، افراد مبتلا به بیماریهای التهابی روده، مصرف مداوم بیش از۱۰-۸ روز و دوران بارداری و شیردهی ممنوع است.
روناس ترشح ادرار را زیاد می کند و فشار آن را بالا می برد بنابرین ممکن است در اثر استفاده زیاد ایجاد خون در ادرار کند و در این صورت بهتر است که روناس با کتیرا خورده شود .
مشخصات گیاه روناس
گیاهی است علفی ، پایا به ارتفاع ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی متر که به حالت وحشی درمنطقه مدیترانه از اسپانیا تا آسیای صغیر و همچنین در شمال آفریقا و برخی نواحی آسیا می روید. منشأ اولیه آن خاور نزدیک و قفقاز بوده است. ساقه خشن این گیاه چهار گوش و پوشیده از خارهایی کوچک و قلاب مانندی است که بدان وسیله به تکیه گاه ها ارتباط پیدا می کند این خارها در کناره های برگ و رگبرگ میانی نیز دیده می شوند . برگ های آن بیضوی دراز و نوک تیز است و باآنکه بظاهر مجتمع به تعداد ۶ تائی در طول ساقه دیده میشوند معهذا بیش از ۲ تای آنها برگ نیست و بقیه استیپولهائی به ظاهر برگ مانند می باشند گلهای آن کوچک ، زرد رنگ و مجتمع به صورت چترهای متعدد در محور ساقه و یا در قسمتهای انتهائی آن است میوه آن به صورت سته ، گوشتدار و به رنگ قرمز تیره است. زراعت روناس سابقاً در بسیاری از نواحی اروپا و آسیا به منظور بدست آوردن ماده رنگی آلیزارین از ریشه آن معمول بوده است ولی از زمانیکه این ماده به طور سنتز در صنعت تهیه گردید پرورش آن در غالب نواحی متروک شد ریشه خشک شده روناس گاهی به صورت قطعاتی به طول ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر و به قطر ۲ تا ۵ سانتی متر در بازارها یافت می گردد. در سطح خارجی این قطعات خطوط طولی به موازات محور طولی ریشه دیده می شود. پوست ریشه روناس رنگ قهوه ای قرمز داشته و بهسهولت از طبقات پائین خود که رنگ قرمز روشن یا مایل به زرد دارند جدا می شود. طعم آن ابتدا ملایم ولی بعداً گس و تلخ میگردد.
تولید مثل گیاه روناس
روناس در نواحی غربی ایران، اراک ،اطراف دماوند تبریز، یزد خاست ، اردکان ، خوی ، دیلمان و ارومیه کاشت می شود.
روناس احتیاج به زمین عمیق و سبک با خاک شنی رسی دارد و در این نوع خاک ریشه بیشتری تولید می کند محصول روناس بدست آمده از زمینهای آهکی دارای رنگ مرغوب تری است. برای انجام کشت روناس باید بعد از کود دادن زمین را در پائیز به عمق ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر شخم زد.و در زمستان آنرا به حال خود می گذارند در اوایل بهار یک شخم دیگر زده بذر را می کارند.