نام گیاه : کنجد
نام انگلیسی : Sesame
نام علمی : Sesamus indicum
خواص گیاه کنجد
کنجد دارای پروتئین ، ویتامین های B,D,E,F و لسیتین Lecithin می باشد . مقدار روغن آن در حدود ۵۰% است روغن کنجد مرکب از حدود ۷۰% اسیدهای جرب اشباع نشده مانند لینولئیک اسید ،اولئیک اسید و مقداری اسیدهای چرب اشباع شده مانند اسید پالمتیک و آراشیدیک اسید می باشد .
روغن کنجد یکی از روغن های اشباع نشده و مفید برای بدن است و در آمریکای شمالی و کانادا بمقدار زیاد مصرف می شود و دلیل آن اینست که این روغن نه فقط کلسترول بدن را بالا نمی برد بلکه آنرا کاهش می دهد .
برای تهیه روغن کنجد معمولا دانه ها را می شویند تا رنگ روی آن از بین برود سپس دانه ها را آسیاب کرده و در آب می ریزند تا پوست آن که سبک روی آب بیاید که آنرا می گیرند . بعد دانه ها را خشک کرده و در آب جوش می ریزند و خمیر می کنند . این خمیر را تحت فشار قرار داده تا روغن آن جدا شود . این روغن را روغن سرد فشار اول می نامند و از تفاله باقیمانده تحت اثر فشار و گرما روغنی بدست می آید که بنام روغن گرم یا فشار دوم معروف است که البته ارزش غذایی روغن سرد را ندارد .
تفاله باقیمانده از این مرحله را معمولا برای علوفه دام ها بکار می برند . مخصوصا این تفاله از نظر داشتن مواد پروتئینی غذای خوبی برای گاوهای شیدره است .
اگر می خواهید از روغن کنجد استفاده کنید دقت کنید که روغن سرد فشار اول باشد که بنام First cold pressed معروف است زیرا در اثر حرارت دادن روغن کنجد خواص خود را از دست می دهند .
از نظر طب قدیم ایران کنجد گرم و تر است . کنجد بسیار مغذی است و در اکثر کشورهای فقیر بعنوان جانشین گوشت بکار می رود .
مضرات گیاه کنجد
کنجد با همه خواصی که دارد برای معده ای ضعیف مناسب نیست زیرا ثقیل الهضم است . اینگونه اشخاص باید آنرا با عسل و سرکه بخورند .
مشخصات گیاه کنجد
کنجد یا کنجید که سمسم و جلجلان هم نامیده میشود، گیاهی است از رده دولپهایهای پیوسته گلبرگ که سردسته تیره کنجدها است. این گیاه یک سالهاست و ارتفاعش بالغ بر یک متر است. قسمت فوقانی ساقهاش پوشیده از کرک است ولی قسمتهای تحتانی آن عاری از کرک است. برگهایش در قسمت قاعده به طور متناوب و در قسمتهای انتهایی ساقه به طور متقابل قرار گرفتهاست و پهنک برگها بیضوی و دراز و نوک تیز است و در قسمت قاعده ساقه پهن تر از قسمت انتهایی است. گلهای آن که به طور منفرد و در کناره برگهای قسمت انتهایی ساقه قرار دارد، شامل قطعات پنج تایی به هم پیوستهاست و تعداد پرچمها ۴ عدد است. میوهاش کپسولی و محتوی دانههای کوچک مسطح و بیضوی است.
تولید مثل گیاه کنجد
وطن اصلی کنجد هندوستان است که از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است. در حال حاضر چین بزرگترین تولید کننده کنجد در دنیا میباشد. در ایران نیز مقداری کنجد تولید میشود که بیشتر آن به مصرف تهیه روغن و حلوا میرسد.
از کمربند استوا تا مناطق مختلف دو سمت آن یعنی ۴۰ درجه شمالی و۴۰ درجه جنوبی امکان کشت این گیاه وجود دارد. کشت آنرا میتوان تا ارتفاع ۱۲۰۰ متر بالاتر از سطح دریا انجام داد. در حال حاضر چین بزرگترین تولید کننده کنجد در دنیا می باشد . سطح زیر کشت آن در ایران به دلیل فعالیتهای ترویجی نامناسب و یا شاید ناکافی ۳۵۰۰۰ هکتار بیشتر نیست.